پودر یا گرانول سفید یا کرم رنگ، بی بو و بی مزه با فرمول CH2CHOH یا C2H4O را پلی وینیل الکل (polyvinyl alcohol) یا وینیل الکل می نامند. این ماده با نام اختصار (PVOH) یک پلیمر مصنوعی، محلول در آب، قابل اشتعال و سمی است. این محصول پلیمری با طیف گسترده ای از وزن های مولکولی و کاربردها، در دهه 1920 کشف شد و امروزه کاربردهای متعددی از لمینیت شیشه تا بسته بندی مواد شوینده لباسشویی را بر عهده دارد. ماده ای ایمن و سازگار با محیط زیست است و به صورت به صورت پودر، گرانول یا محلول به فروش می رسد.
این ترکیب، ماده ای زیست تخریب پذیر است و در محلول به راحتی به کربن دی اکسید و آب تجزیه می شود که توسط میکروارگانیسم های موجود در فاضلاب شهری یا لجن فعال مصرف می شود. امروزه از این ماده برای بازیافت کاغذ و مقوا استفاده می کنند.
مشخصات فیزیکی و شیمیایی:
| نام آیوپاک | اتنول |
| فرمول مولکولی | CH2CHOH یا C2H4O |
| وزن مولکولی | 44.05 گرم |
| نقطه جوش | 351°C در 760 mmHg |
| نقطه ذوب | 212-267°C |
| حلالیت | محلول در آب و به مقدار کم محلول در اتانول |
| دانسیته | 1.19-1.31 g/cm3 |
| pH | 5-6.5 |
روش های تهیه پلی وینیل الکل:
روش های مستقیم فراوانی وجود دارند که شامل هیدرولیز پلی وینیل استات برای تهیه پلی وینیل الکل هستند. در فرایند آماده سازی پلی وینیل استات را در متانول یا اتانول حل می کنند و به کمک کاتالیزور اسیدی یا قلیایی و حرارت برای ایجاد رسوب این ماده از محلول بهره می برند. فرایند هیدرولیز در حضور کاتالیزورها سریع تر انجام می شود؛ در واقع این پلیمر مصنوعی از هیدرولیز پلی وینیل استات به دست می آید.
کاربردهای پلی وینیل الکل:
این ماده دارای طیف گسترده ای از وزن های مولکولی است به همین دلیل کاربردهای فراوانی شامل موارد زیر را دارد:
- کاغذ سازی، اندازه تار سنجی، ضخیم کننده، تثبیت کننده امولسیون در فرمول های چسب، انواع پوشش و چاپ سه بعدی
- رزین های نساجی، فیلم عکاسی، پوشش های کاغذی مقاوم، چسب ها، آفت کش ها، پوشش های لاتکس، امولسیفایر و سیمان ها
- به عنوان چسب در چرم، سرامیک، لوازم آرایشی و پارچه
البته کارایی آن تنها به موارد گفته شده محدود نمی شود و در ادامه برخی دیگر از آنها را معرفی خواهیم کرد.
پزشکی:
از این ماده در پزشکی به دلیل سازگاری زیست محیطی، تمایل کم به چسبندگی به پروتئین و سمیت پایین بهره می برند. کاربردهای اصلی آن در این صنعت جایگزینی غضروف، لنزهای تماسی و قطره های چشمی است. از این ماده به عنوان کمکی در پلیمرزاسیون سوسپانسیون نیز استفاده می کنند.
صنعتی:
پلی وینیل الکل دارای خواص فیلم سازی، امولسیون کنندگی و چسبندگی خیلی خوبی است و در برابر روغن، گریس و حلال ها مقاوم است. این ماده استحکام کششی و انعطاف پذیری بالایی دارد. همچنین از آن در بسته بندی مواد شوینده، کاربردهای خانگی، محصولات مراقبت شخصی، بسته بندی مواد غذایی، نخ های نساجی، محصولات کاغذی، مواد شیمیایی تصفیه آب و اشک مصنوعی استفاده می کنند.
با توجه به حلالیت این ماده در آب از آن در مواد شیمیایی کشاورزی، استخر، محصولات مراقبت شخصی مانند شامپو، صابون، لوسیون ها و به عنوان پر کننده در محصولات غذایی استفاده می کنند.
صنایع غذایی:
پلی وینیل الکل دارای خواص منحصر به فرد عالی مانند استحکام کششی و کشش عالی است. این ویژگی ها باعث ایجاد بهترین مانع در برابر اکسیژن در نتیجه جلوگیری از ایجاد فساد در مواد غذایی می شود.
MSDS و نکات ایمنی:
این ماده ترکیبی سمی و قابل اشتعال است؛ بهتر است قبل از کار با آن نکات ایمنی را مطالعه و رعایت کنید.
- این ماده می تواند باعث تحریک چشم شود، در صورت تماس اگر لنز تماسی دارید آن را خارج کرده و چشم آسیب دیده را برای 15 دقیقه با آب فراوان بشویید.
- درصورت تماس با پوست باعث تحریک آن می شود، پس از تماس آن ناحیه را برای 15 دقیقه با آب سرد و صابون بشویید.
- در صورت استنشاق فورا محل را ترک کرده و هوای تازه تنفس کنید.
- بلع این ماده نیز خطرناک است، در صورت بلع سعی نکنید با استفراغ آن را خارج کنید و به پزشک مراجعه کنید.
- آن را دور از گرما، عوامل اکسید کننده، فلزات، اسید ها و بازها قرار دهید.
- این ماده را در ظروف در بسته و در مکانی خنک و دارای تهویه مناسب نگه دارید.
با رعایت نکات ایمنی خطرات ناشی از کار با این پلیمر مصنوعی را کاهش دهید.
جمع بندی:
پلی وینیل الکل یک پلیمر مصنوعی و محلول در آب است که با توجه به وزن های مولکولی متفاوت، کاربردهای فراوانی در صنایع مختلف دارد.
نقد و بررسی‌ها
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.