فرمولاسیون رنگ مو بنا به نوع رنگ و کاربرد آن متفاوت می باشد. امروزه با گسترده شدن تولید انواع رنگ مو در رنگ ها و زمان ماندگاری متنوع از مواد شیمیایی متنوع در فرمولاسیون انها استفاده می شود. به طور کلی می توان گفت دو دلیل عمده برای استفاده از رنگ مو وجود دارد. اولین دلیل پوشاندن موهای سفید و کمک به جوانسازی و دومین دلیل ایجاد تنوع و زیبایی است. رنگ موها بر اساس درجه ماندگاری به سه نوع موقت،نیمه دائمی و دائمی تقسیم می شوند که عملکرد هر کدام بر اساس مکانیسمی است که بر مو اعمال می کند.
عامل رنگ طبیعی مو
به طور کلی مو از یک نوع پروتئین به نام کراتین ساخته شده است و یوملانین و فائوملانین پروتئین هایی هستند که عامل رنگ در مو محسوب میشوند . یوملانین عامل رنگ تیره قوه ای و مشکی و فائوملانین عامل رنگ های روشن مانند قرمز و زرد است . تفاوت نسبت هر کدام از این پروتئین ها در افراد باعث منحصر به فرد بودن و وجود میلیون ها طیف رنگی مختلف میباشد . عامل سفید شدن موها از بین رفتن این پروتئین ها است .
مخترع رنگ مو
می توان گفت اولین بار تاریخچه ساخت و استفاده از فرمولاسیون رنگ مو به سه هزار سال قبل از میلاد مسیح در مصر بازمی گردد. در آن زمان با استفاده از مواد طبیعی و معدنی اقدام به ساخت رنگ های کاربردی برای تغییر رنگ مو میشد. حنا و استفاده از برگ درخت گردو یکی از متدوال ترین راه های رنگ کردن مو در گذشته بوده است اما رنگ موهایی که امروزه بر پایه اکسیدان هستند و بسیار مورد استفاده قرار میگیرند پس از کشف مولکول پارا فنیل دی آمین تولید شدند. اولین رنگ موی شیمیایی بر پایه پارا فنیل اتیلن توسط یک شیمیست فرانسوی به نام یوگن شالر ساخته شد .
مکانیسم رنگ شدن مو
مقدار pH طبیعی مو در حدود ۴/۵ تا ۵/۵ است و این مقدار بسته به نژاد و رنگ پوست متفاوت می باشد. اسیدی بودن مو باعث بسته بودن کوتیکول یا سطح کراتینی خارجی مو می شود و این امر به سلامتی مو کمک فراوانی می کند. بنابراین pH رنگ مو نیز باید اسیدی و متناسب با اسیدیته مو باشد. بیرونی ترین لایه تار اپیکوتیکول کوتیکول نامیده میشود . پس از اغشته شدن مو با رنگ ،پدیده های فیزیکی و شیمیایی مختلفی رخ میدهد تا زمانی که بتوان گفت مو رنگ شده است:
- آغشته شدن مو به رنگ یا اصطلاحا خیس شدن آن
- جذب سطحی
- عبور رنگدانه ها از غشاء سلولی
- تراوش و نفوذ رنگدانه ها به بخش درونی یا کورتکس
مواد شیمیایی موجود در فرمولاسیون رنگ مو
رنگ های امروزی بر اساس زمان ماندگاری به سه دسته نیمه دائمی، دائمی و موقت دسته بندی می شوند. واضح است برای تولید هر کدام از این محصولات به ترکیبات و مواد شیمیایی متفاوتی نیاز است. در ادامه به معرفی مواد تشکیل دهنده رنگ مو خواهیم پرداخت.
رنگ های نیمه دائمی
این نوع از رنگ ها از طریق منافذ طبیعی وارد بافت مو می شوند و پس از مدتی بر اثر شستشو از همین منافذ نیز خارج شده و پایداری خود را از دست می دهند. رنگ های با ph اسیدی پس از نفوذ به بخش های گفته شده یعنی کوتیکول یا کورتکس با ایجاد پیوندهای قوی یونی تثبیت می شوند . این میزان از نفوذ رنگ تا یک ماه میتواند پایداری داشته باشد و اصطلاحا این نوع از رنگ ها نیمه دائمی نامیده می شوند . این نوع از رنگ ها بیشتر به صورت ژل یا کرم تولید می شوند و در فرمولاسیون انها از رنگ های اسیدی azo و بنزیل الکل یا ان متیل پیرولیدون به عنوان حلال و اسید سیتریک به عنوان عامل تنظیم کننده ph کاربرد دارند. در فرمولاسیون رنگ موی نیمه دائمی ژله ای از موادی مانند رنگ اسیدی، آب، زانتانگام، بنزیل الکل و ایزوپروپیل الکل استفاده می شود.
بیشتر بخوانید: فرمولاسیون آرایشی و بهداشتی
فرمولاسیون رنگ مو های دائمی
در این نوع از رنگ ها که بر پایه اکسیدان یعنی دارای ترکیبات فنول و آمینی هستند، اساس کار نفوذ رنگ و جذب در کورتکس است. این نوع از رنگ ها از موادی مانند آمونیاک و هیدروژن پر اکسید برای ایجاد تغیرات غیر قابل بازگشت استفاده می کنند. ابتدا مونومر رنگ به تار مو نفوذ می کند و سپس با استفاده از یک ماده اکسید کننده مانند محلول ابی هیدروژن پراکسید واکنش پلیمریزاسیون تکمیل شده ورنگ پلیمری تشکیل می شود که در بخش کورتکس مو جذب شده و به صورت دائمی پایدار و تثبیت می شوند .
پارا فنیلین دی آمین یا PPD یک ترکیب شیمیایی حلقوی است که در مجاورت اکسیدان به راحتی اکسید می شود و ماده واسطه ای ایجاد می کند که به دلیل حجیم شدن در بافت مو به دام افتاده و نمی تواند از منافذ مو خارج شود. همین اتفاق دلیل پایدار و دائمی بودن این نوع رنگ ها می باشد. پایدار ترین نوع رنگ های دائمی مربوط به رنگ های اکسیدانی است. با استفاده از این نوع رنگ ها به واسطه اثر دکلره کننده می توان به رنگ های روشن تری دست یافت. این نوع از رنگ ها دارای انواع مختلفی از جمله پودری ، مایع و کرمی هستند. اکسیداسیون رنگ های پودری توسط اکسیژن هوا صورت می گیرد.
اکسیدان چیست؟
به طو کلی اکسیدان ماده ای است که با تحریک مو باعث افزایش سرعت نفوذ رنگدانه به مو میشود . اکسیدان ها از مواد شیمیایی متنوعی مانند هیدروژن ،کلر ،فلوئور و کربن و در درصدهای مختلف تولید میشوند.
استفاده از اکسیدان باعث خشکی و شکنندگی مو میشود زیرا این ماده اب را از بافت مو خارج میکند . برای جبران این مشکل لازم است از نرم کننده های مناسب و ماسک های مو و تقویت کننده به منظور اب رسانی و جلوگیری از اسیب دیدگی مو استفاده شود.
نسبت رنگ مو به اکسیدان
در اغلب رنگ مو ها نسبت اختلاط رنگ به اکسیدان 1.5 به 1 است . یعنی به ازای 100 میلی لیتر رنگ مو ما به 150 میلی لیتر اکسیدان نیاز داریم .البته این نسبت بر اساس تنکیک رنگ کردن میتواند تغییر کند هر چه میزان اکسیدان در رنگ بیشتر باشد رنگ روشن تر میشود .
فرمولاسیون رنگ مو های موقتی
این نوع از رنگ ها که به شکل های متنوعی در بازار عرضه میشوند پایداری کمی بر روی مو داشته اند و به صورت یک لایه خارجی بر قشر خارجی مو نشسته که پس از شستشو با شامپو پاک میشوند . این نوع از رنگ ها نسبت به رنگ های با پایداری بیشتر خطر کمتری داشته و میزان الرژی کمتری با پوست سر نشان میدهند عامل رنگی اصلی در این نوع از رنگ ها کربن بلک و رنگدانه های مختلف و گاهی رنگ های اسیدی است . فرمولاسیون رنگ موهای موقتی شامل عامل رنگی ،موم یا وکس یا عامل روغنی و انتی اکسیدان است . این نوع از رنگ ها که شامل رنگ هتی قلمی ،اسپری های رنگ مو و گاهی به شکل ژل در بازار عرضه می شوند. فرمولاسیون رنگ های اسپری که عموما برای رنگ های فانتزی و شاد استفاده می شوند شامل آلکانول امین، رزین اکریلیک، اتیل الکل و گاز مایع است.
جمع بندی
در این مقاله نگاهی بر فرمولاسیون رنگ مو و انواع آن ها داشتیم. انواع مختلفی از رنگ موها وجود دارد که به دو دستهرنگ موی دائمی و موقت تقسیم بندی می شود. هر کدام از این رنگ مو ها از مواد شیمیایی خاصی تهیه شده اند که در مقاله به طور کامل به آن ها اشاره شده است.
بیشتر بخوانید: هر آنچه که در مورد مواد شوینده باید بدانید.
