استفاده از سموم کشاورزی یکی از موثر ترین و کاربردی ترین راه ها برای کاهش آفات است که با استفاده درست باعث افزایش بهره برداری و تولید محصولات کشاورزی می شود . سموم دفع آفات به دو دسته کلی یا محدود یا طبقه بندی نشده تقسیم میشوند .
- محدود به معنی آسیب رساندن به انسان یا محیط زیست است.
- طبقه بندی نشده به تمام سموم دفع آفات اشاره دارد.
بیشتر بخوانید: سموم کشاورزی و نحوه استفاده از آنها (خرید)
آفت کش ها از مواد فعال و بی اثر تشکیل شده اند. برای توزیع تجاری محصولاتی که از سموم کشاورزی استفاده می کنند ، الزامات مشخصی برای برچسب گذاری وجود دارد. مواد موثره موادی هستند که به آفت آسیب می رسانند ، طبق قانون فدرال این مواد لازم است که روی مواد بسته بندی شده مشخص باشد. مواد بی اثر نیازی به برچسب گذاری نیستند زیرا آسیبی ایجاد نمی کنند ، آنها معمولاً به عنوان یک حلال در محلول وجود دارند. (مواد بی اثر لزوماً غیر سمی نیستند). همه سموم دفع آفات قبل از فروش یا توزیع باید در EPA ثبت شوند. بسیاری از آزمایشات و الزامات مربوط به اثرات احتمالی سموم دفع آفات برای تأیید وجود دارد.
سموم دفع آفات می توانند به طرز باورنکردنی مفید واقع شوند و مسلماً تولید مواد غذایی را افزایش می دهند. آنها برای نجات محصولات سیب زمینی ایالات متحده در طی دهه 1940 از آفات حشرات و قارچ ها و همچنین کنترل شپشک گلدان در السالوادور در سال 1953 از اهمیت زیادی برخوردار بودند.
با این حال ، بسیاری از اوقات اثرات مخرب آنها بیشتر از اثرات مثبت است. آفت کش ها می توانند برای بدن انسان و سایر موجودات زنده بسیار خطرناک باشند، زیرا به عنوان یک سم طراحی شده اند.
منابع سموم کشاورزی
استفاده از سموم دفع آفات پس از جنگ جهانی دوم متداول شد زیرا بخشی از تلاش های جنگی تحقیق علمی در مورد روشی برای پایان دادن به گرسنگی بود ، به عنوان مثال آفت کش ها و افزایش بهره وری و در دسترس بودن تولید مواد غذایی با کمک آنها. در حال حاضر تخمین زده می شود که هر ساله 3.2 میلیون تن سموم دفع آفات استفاده شود. در تهیه بسیاری از سموم کشاورزی از ترکیباتی مانند مونو آمونیوم فسفات، تری اتانول آمین، پارافین و … استفاده می شود تا علاوه بر خاصیت سمی که داشته باشد بتواند برخی منابع مورد نیاز خاک را فراهم کند.
سموم کشاورزی کشنده انسان
روش های متنوعی برای اندازه‌گیری سمیت مواد شیمیایی وجود دارد .دز کشنده صددرصد یا Ld50 فاکتور اصلی تعیین کننده میزان سمیت و کشندگی است . فاکتور Ld50 یعنی شدت سمیتی که از طریق جذب پوستی و دهانی برای کشتن 50 درصد کل حیوانات تحت آزمایش نیاز است. با توجه به اینکه تفاوت وسیعی در پاسخ به سم بین گونه‌های مختلف موجودات زنده وجود دارد.میتوان گفت دز آفت‌کش ، تا حدودی برآمد مسمومیت ایجاد شده بوسیله سم را تعیین می‌کند.
اگر دز بالاتری از سم جذب بدن شود مسمومیت بوجود آمده نه تنها در ترکیبات نسبتا سمی بلکه برای ترکیبات با سمیت پایین نیز جدی خواهد بود.اساس ایمنی استفاده از آفتکشها کنترل دز ا ست.
بروز علائم ناشی از مسمویت با سموم گیاهی علاوه بر دز به مدت قرارگیری در معرض سم نیز بستگی دارد.
برای اکثر آفتکشها اثرات سمی مشاهده شده از تماس کم با سم ممکن است کاملا متفاوت از تماسهای تکراری با سم باشد. بیشتر علائم تماسهای تکراری با سم به آرامی توسعه می‌یابند و در بیشتر موارد ممکن است علائم مسمومیت مشابه با علائم بیماریهای مزمن باشد که تشخیص اینکه مورد مسمومیت است یا بیماری را با مشکل مواجه می‌سازد.
انتقال سموم کشاورزی
عموما در محیط هایی که کشاورز از اثرات مخرب نشت سموم دفع آفات آگاهی کم دارد هدر می رود. بدون مقررات و اعمال قانون ، این سموم دفع آفات به راحتی می توانند از مناطق مورد نظر خود دورتر پخش شوند. این امر خصوصاً در کشورهای در حال توسعه معمول است. سموم دفع آفات به راحتی توسط آب باران به رودخانه ها منتقل میشود.
آفت کش ها از طرق مختلف به انسان یا موجودات دیگر منتقل می شوند. تقریباً غیرممکن است که سموم دفع آفات فقط بر محصول مورد نظر تأثیر بگذارد.
باد
یکی از روش های انتقال سموم کشاورزی باد است. باد سموم دفع آفات را می گیرد و می تواند آنها را به مزارع دیگر یا رودخانه ها ببرد.
جذب خاک و انتقال از طریق میکروارگانیسم ها
می تواند به خاک جذب شده و سپس توسط ارگانیسم های دیگر جذب شود و یا می تواند آب سطحی و زیرزمینی را که از طریق آن عبور می کند آلوده کند. سپس توسط گیاهان جذب می شوند که برای رشد گیاهان مضر است.
باقی مانده روی گیاهان
– آنچه جذب نمی شود ، معمولاً روی سطح باقی می ماند و به عنوان رواناب سطحی به جریان ها می ریزد. این ماده در آب حل شده و سپس توسط گیاهان و حیوانات قابل جذب است. این جریان ها بعنوان مخزن سموم دفع آفات با میزان فراوانی نسبتاً زیاد در نظر گرفته می شوند.
ورود سموم کشاورزی به محیط زیست
سموم دفع آفات به طور مكرر به آبهاي سطحي و زيرزميني جهان وارد مي شوند. سموم کشاورزی از طريق جريان باد ، بارندگي ، رواناب و شستشو به جريان ها وارد مي شوند. اين سموم مي توانند در يك سطح جمع شوند. منبع آب مانند دریاچه ، جویبار یا حوضچه ، آنها همچنین می توانند از آب خارج شوند و در ذخایر آب زیرزمینی مانند مخازن قرار گیرند.
بیشتر بخوانید: کود شیمیایی چیست؟
سموم کشاورزی از طریق استفاده مستقیم توسط انسان بر روی گیاهان به زنجیره غذایی وارد می شوند. پس از جذب توسط گیاهان یا حیواناتی که گیاهان را می خورند ، پس مانده می شوند. حداکثر میزان باقی مانده برای محصولات و حیوانات وجود دارد. همچنین وقتی ارگانیسم آبی را که حاوی آفت کش های رواناب و محلول است ، به بدن می رساند ، می تواند مورد استفاده قرار گیرد. این را می توان به انسانی که ماهی می خورد نیز بیشتر تعمیم داد. راه آسان تری برای انسان برای خوردن سموم دفع آفات مستقیماً از طریق آب آشامیدنی آلوده از آن جریان های آلوده است.
تأثیرات آن بر سلامت انسان
تخمین زده می شود که 2.2 میلیون نفر به دلیل قرار گرفتن در معرض آفت کش های کشاورزی در معرض خطر باشند، اکثر این جمعیت در کشورهای در حال توسعه مستقر هستند.
آفت کش ها می توانند از طریق استنشاق ، بلع یا نفوذ پوست از طریق پوست وارد بدن انسان شوند. کسانی که با آفت کش های کشاورزی کار نمی کنند اگر لباس مناسب نپوشند یا تجهیزات شکسته و نشتی نداشته باشند بیشتر در معرض خطر هستند. اکثر شهروندان متوسطی که تحت تأثیر سموم دفع آفات هستند ، از طریق مصرف غذایی که به یک سموم دفع آفات آلوده شده است ، سموم دفع آفات را دریافت می کنند. “در سال 1958 ، همه اعضای خانواده یک رئیس محلی که یک کشاورز برجسته کاکائو در Okebode در جنوب غربی است نیجریه پس از خوردن گیاه زیر برگ گیاه زراعی کاکائو که قبلاً توسط لیندان پاشیده شده بود در بیمارستان بستری شد. در سال 2004 ، ممکن است بقایای سموم آفت کش کاربوفوران در چندین دسته رشته تولیدی در نیجریه منجر به 23 مورد گزارش شده از استفراغ و یک مورد مرگ شود.
طبقه بندی آفت کش ها
تنوع زیاد افت کش های موجود دلیل مهمی برای لزوم طبقه بندی انها به شیوه مناسب میباشد. اغلب این دسته بندی ها بر اساس فاکتور های مختلفی از جمله نوع آفت هدف، عملکرد افت کش، نوع ماده شیمیایی و میزان سمیت ان میباشد.
معمولا آفت کش ها بر اساس نوع افت هدف به سیزده نوع طبقه بندی میشوند حشره کش ها ، علف کش ها ،جونده کش ها، قارچ کش ها، کنه کش ها ،جلبک کش ها ،پرنده کش ها ،باکتری کش ها،کرم کش ها،حلزون کش ها فنماتود کش ها ،ماهی کش ها و تعدیل کننده های رشد که بر روی گیاهان و حشرات اثر گذار است.
بیشتر بخوانید: انواع کودهای کشاورزی
شیوه عملکرد
بر اساس مکانیسم افت کش بر روی افت هدف که منجر به کنترل و یا از بین بردن ان می شود دو شیوه اصلی وجود دارد .
افت کش تماسی
این نوع از افت کش ها بر اساس تماس مستقیم با افت باعث کنترل افت میشوند. مثلا در مورد افت کش های گیاهی برای از بین بردن علف های هرز باید سطح کافی از علف هرز توسط افت کش مورد نظر پوشیده میشود.
افت کش های سیستماتیک
این نوع از افت کش ها از طریق بخش یا عضوی از گیاه جذب شده و بعد در تمامی بخش های گیاه پخش میشود و در نهایت باعث از بین رفتن گیاه میشود. در مورد حشره کش های سیتماتیک از طریق ریشه گیاه جذب شده و سپس به تمامی بخشهای آن منتقل میشود و به این وسیله باعث از بین رفتن حشراتی میشود که از گیاه تغذیه میکنند .
بر اساس نوع ترکیب شیمیایی
این طبقه بندی بر اساس ساختار ترکیبات شیمیایی در فرمولاسیون افت کش است . بر این اساس افت کش های قرار گرفته در یک گروه دارای دستورالعمل مشابه برای کمک های اولیه ، پاکسازی و کاربرد ایمن دارند. این دسته بندی میتواند شامل گروه های : آفت کش های ارگانو فسفات ،آفت کش های کاربامات، آفت کش های ارگانو کلره ، آفت کش های تریازین،آفت کش های فینوکسی باشند .
طبقه بندی بر اساس میزان سمیت
بر اساس طبقه بندی سازمان بهداشت جهانی WHO آفت کش ها بر اساس میزان LD50 به چهار گروه طبقه بندی میشوند میزان خطرات آفت کش ها بر اساس این شاخص و نوع فرمولاسیون آن که جامد باشد یا مایع و همچنین مسیر تماس که سیستم گوارش باشد یا پوست تفاوت دارند .
| شاخص فرمولاسیون | نوع فرمولاسیون | سمیت زیاد | سمیت متوسط | سمیت کم | احتمال کم سمیت در شرایط استفاده عادی |
| گوارشی LD50
(mg kg-1) |
جامد | 5≤ | 5-50 | 50-500 | 2000≤ |
| مایع | 20≤ | 20-200 | 200-2000 | 3000≤ | |
| پوستی LD50
(mg kg-1) |
جامد | 10≤ | 10-100 | 100-1000 | نامعلوم |
| مایع | 40≤ | 40-400 | 400-4000 | نامعلوم |
لیست سموم کشاورزی
لیست زیر برخی از مهم ترین سموم کشاورزی را معرفی می کند:
- دلتا مترین
- آمیتراز
- پرمترین
- دیازینون
- کلروپیریفوس
- اندوسولفان
- اکسی دایمتون متیل
- سایپرمترین
- فن پیروکسی میت
- فن پروپاترین
- فن والریت
- گلایفوزیت
- پاراکوات
عوارض مسمومیت با سموم کشاورزی
عوارض سموم دفع آفات شامل سردرد ، تاری دید ، استفراغ ، درد شکم ، سرکوب سیستم ایمنی بدن ، عامل بیماری های خون و کبد ، افسردگی ، آسم و آسیب عصبی می شود. مسئله این اثرات این است که ممکن است تا مدتی پس از بلع علامتی بروز پیدا نکند . بنابراین ردیابی علائم به آفت کش بسیار دشوار است. بسیاری از علائم می توانند با علایم آنفولانزا اشتباه گرفته و بنابراین به درستی درمان نمی شوند. مواد غیرفعال مانند کلروفرم نیز می تواند خطرات جدی برای کبد و سیستم عصبی ایجاد کند.
این اثرات را می توان توسط حیواناتی که در اطراف نهرهای محل تجمع سموم دفع آفات زندگی می کنند نیز تجربه کرد. سموم دفع آفات در داخل حیوانات تجمع می یابند زیرا به راحتی قابل حل نیستند ، زیرا آن حیوان توسط حیوان دیگری خورده می شود و سموم دفع آفات را افزایش می دهد و با حرکت به سمت بالاتر از زنجیره غذایی ، غلظت بیشتری نیز بدست می آورد.
پیشگیری از مسمومیت
ساده ترین راه جلوگیری از شیوع و فراوانی سموم دفع آفات کشاورزی از طریق آموزش است. اگر تعداد بیشتری از كشاورزان ، به ویژه در كشورهای در حال توسعه ، از خطرات این سموم دفع آفات اطلاع داشته باشند ، در نحوه استفاده از سموم دفع آفات و محافظتی كه سمپاش ها از آنها استفاده می كنند ، دقت بیشتری می كنند. راه دیگر اتخاذ برنامه یکپارچه مدیریت سموم دفع آفات است که بر استراتژیهای کنترل آفات غیر شیمیایی و فرهنگی مانند حذف قسمتهای گیاه بیمار ، چرخش محصولاتی که ممکن است چرخه زندگی آفات را مختل کند و کنترل بیولوژیکی مانند استفاده از شکارچیان حشرات تأکید دارد. توجه ویژه ای باید به کشورهای در حال توسعه داشته باشد زیرا وضعیت سلامتی پایین آنها را در معرض بیماری قرار می دهد و آنها معمولاً به عنوان منبع اصلی درآمد و اقتصاد خود به کشاورزی وابسته هستند.
در کشورهای پیشرفته تر که سلامتی و ثروت چندان مسئله مهمی نیستند ، مصرف کنندگان می توانند با انتخاب محصولی که به نظر ارگانیک می رسد ، خطر مصرف سموم کشاورزی را کاهش دهند ، به این معنی که در هنگام تولید این مواد غذایی از هیچ گونه سموم دفع آفات استفاده نشده است.
سازمانهای غیردولتی در حال حاضر بهترین استراتژیهای پیشگیری را ارائه می دهند. گروه هایی هستند که جلسات آموزشی ، خط تلفن و کلاسهای ایمنی برگزار می کنند. سازمان غذا و کشاورزی سازمان ملل متحد و کنوانسیون آلاینده های آلی پایدار تلاش های جهانی را برای کاهش حضور و فراوانی سموم دفع آفات مضر انجام می دهند. بسیاری از ایالت های ایالات متحده یک برنامه Clean Sweep را برای پاکسازی و دفع صحیح این سموم دفع کرده اند. . برای دیدن اینکه کدام کشورها در این برنامه گنجانده شده اند .
بیشتر بخوانید: کود اوره چیست؟
